Президент Шавкат Мирзиёевтиң басшылығында 7-июль күни жүзим жетистириў, оны санаат усылында қайта ислеўди раўажландырыў ҳәм аймақларда энотуризмди жолға қойыў илажлары бойынша видеоселектор мәжилиси өткерилди.

Мәмлекетимиз басшысы елимизде әзелден жүзимгершилик дәстүри болғанын, оны раўажландырыў ушын үлкен имканиятлар бар екенлигин атап өтти.

– Жүзим жетистириў – бул халқымыздың әсирлер даўамындағы миллий дийқаншылық мәденияты, қәдирияты, мақтанышы ҳәм дәрамат дәреги есапланады. Жүзим халқымыздың турмыс тәризи ҳәм үрп-әдетлери менен тиккелей байланысып кеткен. Ҳәр бир көшеде, шаңарақта жүзим болған. Хусайни, тойфи, ризамат ота, келинбармақ ҳәм кишмиш сыяқлы жүзимлердиң сорты узақ-узақларға шекем танылған, – деп атап өтти Шавкат Мирзиёев.

Бүгинги күнде елимизде фермер хожалықлары тәрепинен 90 мың гектар майданда жүзим жетилистирилмекте. Бул тармақта 900 мың халық турақлы ҳәм мәўсимлик жумыс пенен бәнт.

Кейинги төрт жылда 52 мың гектар жаңа жүзим бағлары жаратылып, тараўға 210 миллиард сум субсидиялар ажыратылды. Усы дәўир даўамында мийўе-овощлардың экспортында жүзимниң үлеси 2 есеге көбейди.

Бирақ бүгинги базар талабын таллайтуғын болсақ, бул тараўда буннан да үлкен имканиятлар бар. Атап айтқанда, жәҳән базарында жүзим саўдасы мийўелер ишинде үшинши орында болып, ҳәр жылы оған болған талап орташа 350 миллион долларға өспекте.

Бундай жүзим бойынша Өзбекстанның экспорт потенциалын кейинги төрт жылда кеминде 600 миллион долларға, кишмиш бойынша 500 миллион доллар ҳәм тәбийғый винода 100 миллион долларға жеткериў мүмкин екенлиги есап-санақ етилген.

Жүзим жетистириўдиң экономикалық нәтийжелилиги де, социаллық әҳмийети де үлкен. Мәселен, 1 гектар жүзим жетистириў ушын орташа 100 миллион сум қәрежет етип, 4 жылдан кейин жылына 250 миллион сум сап пайда алыў мүмкин. Сондай-ақ, жүзим туқымының майы да жәҳән базарында жоқары баҳаланады.

Және бир әҳмийетли тәрепи, 1 гектар ғаўаша майданында 2 адам жумыс ислеп, көби менен 20 миллион сум муғдарында өним жетилистирилсе, жүзим жетистириў, әсиресе, шпалер усылында 10 адамды жумыс пенен тәмийинлеп, 300 миллион сум муғдарында өним ислеп шығарыў ҳәм орташа 25 мың доллар муғдарында экспорт етиў мүмкин.

Бундай таллаўлар усы тараўға үлкен итибар қаратыў, көплеген мәселелер де шешиў зәрүр екенлигин көрсетпекте.

Тилекке қарсы, айырым аймақларда ири жүзим бағлары майданы кейинги төрт жылда 7 мың гектарға азайған. Тармақта селекция дерлик жоқ, елеге шекем  40-50 жыл бурын жаратылған жүзимниң сортлары егилип келинбекте. Жүзимгершиликти жаңалаўды хошаметлеў системасы жолға қойылмаған. Нәл жетистириў илимине ҳәм технологиясына әмел етилмейди, нәл кеселликлери менен илимпазлар да, ислеп шығарыўшылар да шуғылланбайды. Сол себепли өнимдарлық та төменлеп, кеселлик болса, күн сайын көбейип бармақта. Жүзим бағларының дерлик 38 проценти интенсив усылда тәрбияланбақта.

Дерек: Қашқадәрья ўәлаяты ҳәкимлиги