O‘zbekiston xalq shoiri
Shukrullo Yusupov 

O‘zbek adabiyoti va madaniyati og‘ir judolikka uchradi. O‘zbekiston xalq shoiri, atoqli adib va dramaturg Shukrullo Yusupov shu yil 19-iyul kuni 99 yoshida vafot etdi.

Shukrullo Yusupov 1921-yil 2-sentabr kuni Toshkent shahrida tug‘ildi. 1944-yili Toshkent davlat pedagogika instituti (hozirgi Toshkent davlat pedagogika universiteti)ni o‘zbek tili va adabiyoti o‘qituvchisi mutaxassisligi bo‘yicha tamomladi.

Mehnat faoliyatini Toshkent shahridagi 1-o‘rta maktabda o‘qituvchilikdan boshlab, keyinchalik O‘rta Osiyo davlat universiteti (hozirgi Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti) aspiranti, O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi adabiy maslahatchisi, G‘afur G‘ulom nomidagi Adabiyot va san’at nashriyoti muharriri kabi vazifalarda samarali faoliyat ko‘rsatdi.

Shukrullo Yusupov ulkan ijod va hayot yo‘lini bosib o‘tgan hassos shoir, nosir va dramaturg sifatida o‘zining sermazmun asarlari bilan adabiyot va san’atimiz rivojiga munosib hissa qo‘shdi. Qariyb sakson yillik ijodiy faoliyati davomida yaratilgan “Hayot ilhomlari”, “Umrim boricha”, “Inson va yaxshilik”, “Zarralar”, “Inson – inson uchun”, “Suyanchiq”, “Yashagim keladi”, “Sening baxting”, “Bahor sovg‘asi”, “Yulduzlar” kabi she’riy to‘plamlari, “Chollar”, “Ikki qoya”, “26-tongotar” dostonlari, “Javohirlar sandig‘i” nasriy kitobi adabiyotimiz xazinasidan mustahkam o‘rin egalladi.

Bu asarlarda xalqimizga xos bo‘lgan ezgu fazilatlar, ma’naviy-axloqiy qadriyatlar, ona Vatanga muhabbat va sadoqat tuyg‘ulari yuksak mahorat bilan tarannum etilgan.

Atoqli shoirning ko‘plab barkamol, badiiy yetuk asarlari qoraqalpoq, qozoq, qirg‘iz, ozarbayjon, rus, turk, arab kabi o‘nlab tillarga tarjima qilinib, nashr etildi.

Serqirra adib dramaturgiya janrida ham samarali ijod qildi. Uning qalamiga mansub “Tabassum o‘g‘rilari”, “Xatarli yo‘l”, “O‘g‘rini qaroqchi urdi”, “Hasrat bog‘i” kabi dramalar respublikamiz va xorijiy mamlakatlarning teatrlarida katta muvaffaqiyat bilan sahnalashtirildi.

Shukrullo K.Gotssi, Sh.Petefi, T.Shevchenko, Q.Quliyev va boshqa bir qator xorijiy shoir va dramaturglarning asarlarini ona tilimizga tarjima qilib, turli xalqlar o‘rtasidagi ma’naviy rishtalarni kuchaytirishga katta hissa qo‘shdi.

Adib o‘tgan asrning elliginchi yillari boshida bir guruh ziyolilarimiz qatorida siyosiy qatag‘onga uchradi. Keyinchalik nomi va ijodi to‘la oqlanib, adabiyotimiz rivoji yo‘lida faol ijod qildi. Yozuvchi “Kafansiz ko‘milganlar” romanida ana shu davrda xalqimiz boshiga tushgan og‘ir sinov va adolatsizliklarni hayotiy misollar asosida haqqoniy tasvirladi.  

Shukrullo Yusupov O‘zbekiston mustaqilligini katta quvonch bilan kutib oldi. Bu davrda samarali ijod qilish bilan bir qatorda, ijtimoiy hayotimizda ham faol ishtirok etib, mamlakatimiz mustaqilligining ma’naviy-ma’rifiy asoslarini mustahkamlash yo‘lida sidqidildan xizmat qildi. Istiqlol yillarida nashr etilgan “Qasosli dunyo” badiiy-publitsistik to‘plami va “Tirik ruhlar” deb nomlangan xotira-romanida rostgo‘ylik va odamiylik singari yuksak insoniy tuyg‘ular mahorat bilan tasvirlangan. Mazkur asarlar adabiyotimizda muhim adabiy voqea sifatida e’tirof etildi.   

Ulkan hayotiy tajribaga ega ijodkor o‘zining mehnatkashligi va samimiyligi, yoshlarga g‘amxo‘rligi bilan mamlakatimiz adabiy jamoatchiligi o‘rtasida katta obro‘-e’tibor qozondi.

Shukrulloning o‘zbek adabiyoti va madaniyatini rivojlantirish borasidagi xizmatlari davlatimiz tomonidan munosib taqdirlandi. U “O‘zbekistonda xizmat ko‘rsatgan madaniyat xodimi”, “O‘zbekiston xalq shoiri” faxriy unvonlari, Alisher Navoiy nomidagi Davlat mukofoti, “Do‘stlik”, “El-yurt hurmati” va “Mehnat shuhrati” ordenlari bilan mukofotlangan edi.

Atoqli ijodkor, mehribon ustoz, zahmatkash va kamtarin inson Shukrullo Yusupovning yorqin xotirasi qalblarimizda hamisha saqlanib qoladi.

Sh.Mirziyoyev, T.Norboyeva, N.Ismoilov,

A.Aripov, S.Saidov, Yo.Ahmedov

Manba: O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining rasmiy veb-sayti